Ses Kartı

Ses kartı bilgisayarda analog ve dijital ses işlevlerini yerine getiren elektronik birimidir.

Dâhilî olarak PCI- veya PCI-Express kart yuvalarına takılan kart türleri olduğu gibi haricî olarak USB bağlantı noktasına bağlanan PCMCİA yuvalarına takılan ve profesyonel alanlarda kullanılmak üzere Güvenlik duvarı girişinde bağlanabilen versiyonları mevcuttur. Eski ses kartları ISA yuvalarına takılabilirler. Ayrıca ana kart üzerinde bütünleşik sunulan ses yongaları da mevcuttur.

Ses kartının görevleri
Ses sinyallerini kaydetmek
Ses sinyallerini sentezlemek
Ses sinyallerini karıştırmak ve değiştirmek
Ses sinyallerini yürütmek (çalmak)

Tarihi
Ses kartları bilgisayar alanında 1989/90'lı yıllarda popülerliğe kavuşmuştur. AdLib ve Soundblaster kartları konuşmacı adı verilen sistem içindeki hoparlörün yerine ses işlevlerini üstlenen kartlardır. Daha sonra piyasaya sürülen Roland LAPC-I ile birlikte bilgisayar büroların dışında oyun amaçlı da kullanılmaya başlanmıştır.

Donanım tabanı
Temelde bir ses kartının görevi A/D çevirici yonga vasıtası ile analog ses sinyali ses kartı girişinden dijitale çevrilir ve dijital ses sinyalleri de ses kartı çıkışında analog ses sinyallerine çevrilir.
İlave özellikler
Bilgisayarın arka çıkışının sınırlı olması ve takılacak cihazlar için bilgisayarın arkasına ulaşmanın zor olması sebepleriyle bazı ses kartlarına ön paneller ilave edilebilir. Bazen de ilave slot kapağı biçiminde giriş çıkış panelleri kullanılır bu kapaklar ses kartına özel bir kablo ile bağlanırlar. Yine daha fazla giriş sunmak için bazı ses kartı üreticileri özel girişler ve bu girişe takılan daha çok ses giriş-çıkışına sahip kablolar verirler.

Bütünleşik ses kartları
Ses kartları ana karta bütünleşik de olabilirler. Bu tür çözümler daha uygun maliyetli olurlar.

Dışardan analog(örneğin mikrofondan) olarak alınan sesler ses kartı tarafından dijitale çevrilir. Dijitale çevrilen ses bilgileri bilgisayarda işlenebilir veya kaydedilebilir. Bilgisayardan hoparlöre gönderilen ses bilgisi ise mutlaka dijitalden analog biçime çevrilmesi gerekir. Ses kartı bu şekilde çalışır.

Ses Kartının Yapısı
1. Dijital Sinyal İşlemcisi (DSP- Digital Signal Processor)
DSP sesleri üretilmesini sağlar. Ses kartına gelen dijital sinyalleri işler. DSP notaları
hafızadan değişik hızlarda okuyarak sesin çıkmasını sağlar. İşlenen sinyalleri bilgisayarın
işlemcisine gönderiri. Bir ses kartının aynı anda çıkarabileceği ses sayısına “polyphony”
denir. Polyphony değeri ses kartında bulunan DSP’nin işlem gücüne bağlıdır. Ses kartlarının
bulunan 32, 64, 128 gibi ifadeler kartın polyphony"sidir.

2. Dijital-Analog Çevirici (DAC-Digital to Analog Converter)

Bilgisayardaki dijital ses verileri çıkış birimlerine aktarılırken ekran kartındaki dijital analog
çevirici bu verileri analog sinyallere dönüştürüp ses kartının çıkışına gönderir.

3. Analog-Dijital Çevirici (ADC- Analog to Digital Converter)

Mikrofon veya diğer müzik aygıtlarından alınan analog ses sinyallerini dijital
sinyallere dönüştürür.

4. ROM Bellek
Ses ile ilgili dijital verileri depolamak için kullanılan bellektir. DSP tarafından işlenen
veriler bu belleğe gönderilir.

5. TAD (Telefona Answering Device- Telefon Cevaplama Aygıtı)
Ses kartı ile modem arasında yapılan bağlantı ile gelen telefon sesi hoparlöre aktarılır
ve mikrofon ile cevap verilebilir. Telefon çaldığında ses modem üzerinden ses kartına TAD
noktasına bağlı kablo ile ses kartına aktarılır. Mikrofondaki seslerde ses kartı ile modeme
taşınır. Bunların yapılabilmesi için faks/modem kartın “voice” özelliği olması gerekir.

6. AUX_IN
Çeşitli kartlar(TV, radyo, MPEG) ile ses kart arasında bağlantı kurulduğu yerdir. Bu
kartlardaki ses sinyallerinin ses kartına aktarılmasını sağlar.

7. CD-IN
Ses kartı üzerinde olan bu bağlantı ile CD sürücüsündeki seslerin ses kartına
aktarılması sağlanır. Kablonun biri ucu ses kartındaki CD-IN n-noktasına diğer ucu CDROM
sürücüye takılır.

8. Ses Kartı Bağlantı Portları
Standart ses kartları iki hoparlör yada bir kulaklığı kullanılabilmesini destekler.
Günümüz ses kartları birden fazla hoparlörleri destekler. Daha fazla hoparlör desteği ile ses kartları gerçeğe yakın sesler çıkarmaktadırlar.

Portlar
-Line İn : Teyp yada CD player’daki sesleri bilgisayar ortamına aktarır.
-Microphone İn : Ses kartın mikrofon girişidir. Dış ortamdaki seslerin mikrofon
bilgisayara gönderilmesini sağlar.
-Line Out : İki hoparlörün yada kulaklığın kullanılmasını sağlayan çıkıştır.
3D ses sistemlerinde buraya front (ön) hoparlörler bağlanır.
-Rear Out : 3D ses Rear (arka) hoparlörler buraya bağlanır.
-Joystick/MIDI port : Joystick ve MIDI aygıtlarının bağlanmasını
sağlar